Car Uroš Nemanjić – Srećna slava domaćini

Slava nas već vekovima okuplja. Ona nas podseća na vrednosti zajedništva, sloge i ljubavi koju delimo. Slaveći nju, slavimo vezu sa svojim precima, ali i sa svecem – zaštitnikom našeg doma pominjući njegovo ime, dobra dela i stradanje.

Srpska pravoslavna crkva danas obeležava praznik posvećen Svetom Urošu, srpskom car iz dinastije Nemanjić. Ovo je krsna slava mnogih domova, ali i manastira Jazak, istoimenog sela, kao i pogona Jazak vode – prirodno dobre izvorske vode.

Stradanje Uroša „Nejakog“

Uroš Nemanjić ili punim imenom Stefan Uroš V Nemanjić, bio je jedini sin cara Dušana. Od malena je pripreman za vladara i važio je za dobro obrazovanog mladića blage naravi i mirnog držanja. Car Dušan je iznenada preminuo 1355. pa je Uroš, sa oko 19 godina, neplanirano brzo, postao vladar ogromne države koju je stvorio njegov otac.

Uroš se nije snašao u državničkim poslovima. Vrlo brzo je izgubio kontrolu nad oblasnim gospodarima, koji su počeli da odcepljuju svoje teritorije i vladaju, manje ili više, samostalno. Kao najopasniji protivnici pokazali su se Simeon Uroš, Dušanov polubrat koji se proglasio za cara Romeja, Srba i cele Albanije, ali još i više, braća Uglješa i Vukašin Mrnjavčević, moćni plemići koji su svoju porodicu uzdigli do ranga dinastije.

Potpuno lišen moći i sa sve manje saveznika, Uroš je 1365. bio primoran da Uglješu proglasi za despota, a Vukašina za kralja i svog savladara. To međutim, nije osnažilo centralnu vlast, pa se i u narednim godinama nastavilo cepanje nekada moćnog Dušanovog carstva. Uroševo ime skoro da se uopšte više ni ne pominje u zvaničnim spisima.

U takvom rasulu 1371. odigrala se Marička bitka između turske i srpske vojske. Srbija je bila teško poražena, a poginula su i oba brata Mrnjavčević. Bila je to prelomna tačka u istoriji nakon koje je Turcima otvoren put za dalja osvajanja Balkana.

Lišen svake moći i uticaja, sam i zaboravljen, nedugo nakon Maričke bitke umro je i car Uroš. Bilo je to 2. ili 4. decembra 1371. Bile su mu samo 33 (ili 34) godine. Nije imao potomaka.

Razlog i okolnosti smrti Uroša Nemanjića nisu poznate. Hroničari onog doba zapisali su: “Njegovom smrću skonča se carstvo srpsko, jer on beše sedmi i poslednji vladar iz roda Nemanjina“.

Putovanje poslednjeg srpskog cara

Sve do današnjih dana sačuvano je narodno predanje koje kaže da je cara Uroša ubio Vukašin Mrnjavčević. Iako rasprostranjeno, ono nema uporište u istorijskim činjenicama jer – u trenutku Uroševe smrti, Vukašin je već bio mrtav.

Ipak, ta priča verovatno je bila temelj na osnovu kog je crkva, dva veka nakon smrti, cara Uroša proglasila za sveca i mučenika. Jer, njegov kult već tada je bio jak. Iako ga je, zbog nesposobnosti da sačuva očevu državu, narod prozvao „Nejaki“, ipak ga je i poštovao, i još i više sažaljevao, govoreći da ga je snašla sudbina koju nije zaslužio.

A nesreća je cara Uroša pratila i nakon smrti…

Njegove mošti prvo su počivale u manastiru u Nerodimlju na Kosovu. U jednoj od seoba Srba pred najezdom Turaka, početkom 18. veka, prenete su na Frušku goru, gde su u narednim godinama boravile u nekoliko manastira, ali su se najduže zadržale u manastiru Jazak gde su vernici iz svih krajeva dolazili da se mole za spas i isceljenje.

Tako je bilo sve do Drugog svetskog rata kada su, kako bi bile spašene od stradanje, mošti cara Uroša prenete u Beograd i položene ispred oltara Saborne crkve. Tek 2001. ponovo su stigle na Frušku goru, u obnovljeni manastir Jazak gde i danas počivaju.

Svim vernicima koji danas slave Svetog Uroša želimo srećnu slavu! Želimo vam da u miru, veselju i kraj onih koje volite provedete ovaj praznik. I neka prirodna izvorska Jazak voda bude deo vaše slavske trpeze. Živi i zdravi bili!

Autor: Aleksandra Bogdanović – Istorijski zabavnik

Zaprati Jazak vodu na Instagram-u

Zaprati Jazak vodu na Facebook-u